Thành ngữ

Thành ngữ là những lời nói do nhiều tiếng góp lại có sẵn từ lâu, được lưu truyền trong dân gian. Nếu tục ngữ là những câu đã thành câu có đầy đủ ý nghĩa thì trái lại, thành ngữ chỉ là những từ ngữ chưa được ghép thành câu. Thành ngữ vẽ nên những bức tranh về cuộc sống của dân tộc, từ vật chất đến tâm linh, mô tả được thói đời một cách tinh vi cũng như thái độ thích ứng của người dân trước mọi hoàn cảnh, mọi cam go trong cuộc sinh tồn.

· Sinh hoạt kinh tế: chân lấm tay bùn, cày xâu cuốc bẫm, mò cua bắt ốc, khố rách áo ôm, cơm ba bát áo ba manh, ăn bữa sáng lo bữa tối, …

· Cảnh nghèo nàn: ăn no vác nặng, bới đất lật cỏ, cày thuê cuốc mướn.

· Thái độ thích ứng: thắt lưng buộc bụng, năng nhặt chặt bị, liệu cơm gắp mắm, bắt cá hai tay, chạy ngược chạy xuôi, …

· Thái độ tin tưởng: giấy trắng mực đen, ba mặt một lời, hai năm rõ mười, bụng làm dạ chịu, có phúc có phần, …

· Thói đời: ăn xổi ở thì, ăn ốc nói mò, vạch lá tìm sâu, nước đục thả câu, kén cá chọn canh, vơ đũa cả nắm, no cơm dửng mỡ, ông nói gà bà nói vịt, …

· So sánh: dai như giẻ rách, trơn như mỡ, tối như mực, sáng như gương, câm như hến, nhanh như tên, nhanh như cắt, chậm như rùa, dữ như cọp, khỏe như voi, khỏe như trâu, yếu như sên, cao như sếu, ngu như bò, ngang như cua, nhăn như khỉ ăn gừng, hôi như cú, xấu như ma, đẹp như tiên, lành như đất, lành như Bụt, …

. Màu sắc: đỏ như son, đỏ như lửa, đỏ như máu, xanh như tàu lá, xanh lá mạ, xanh da trời, xanh nước biển, xanh ve chai, xanh rêu, đen như hạt na, đen như mực, đen như than, đen như nhọ nồi, đen như cột nhà cháy, đen như mõm chó, trắng như bông, trắng như tuyết, trắng như vôi, trắng như sữa, trắng như ngà, trắng như trứng gà bóc, …